Geneesmiddelenbedrijf Celgene heeft met Nederlandse hematologen en zorgverzekeraars afspraken gemaakt over een nieuw medicijn voor patiënten met een zeldzame bloedkanker. De zorgverzekeraar betaalt Celgene alleen voor patiënten bij wie het middel werkt: pay for benefit.
Wie is Guido van den Boom?
Guido van den Boom is directeur market access en corporate affairs bij Celgene*. Van den Boom werkte eerder in de public affairs bij Pfizer, deed market access bij Novartis, en was onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit.
* Ten tijde van publicatie is Guido van den Boom niet meer werkzaam bij Celgene.
Wie is Esther Berden?
Esther Berden is Senior Manager Corporate Affairs bij Celgene. Zij begon haar loopbaan als beleidseconoom bij het Ministerie van Economische Zaken. Vervolgens werkte zij als politiek adviseur op het gebied van de gezondheidszorg voor de Tweede Kamerfractie van een politieke partij.
‘Dit is uniek en baanbrekend’, zegt Guido van den Boom, directeur market access & corporate affairs van Celgene. In 2013 registreerde Celgene een nieuw geneesmiddel voor multipel myeloom (MM), ook wel de ziekte van Kahler genoemd. Dat is een zeldzame kwaadaardige aandoening van plasmacellen in het beenmerg. Het middel kan bij een kleine groep patiënten het leven verlengen met gemiddeld 7,6 maanden. Omdat het medicijn kostbaar en de therapeutische waarde nog niet volledig helder is, schreven hematologen het aanvankelijk maar mondjesmaat voor, terwijl er wel 150 à 200 patiënten voor in aanmerking zouden komen. ‘Dat was een onwenselijke situatie voor patiënten en behandelaars’, zegt Van den Boom. ‘Daarom nam Celgene in 2014 het initiatief voor een uniek overleg tussen veldpartijen.’
Pay for benefit
De fabrikant ging om de tafel met hematologen, zorgverzekeraars en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), om de toegankelijkheid van deze innovatie te verbeteren. De partijen werden het na een jaar onderhandelen eens over een bijzondere betalingsconstructie: pay for benefit. ‘Als duidelijk is dat een MM-patiënt geen baat heeft gehad bij een behandeling met ons middel, dan betaalt Celgene de kosten terug aan de zorgverzekeraar’, zegt Esther Berden, senior manager corporate affairs bij Celgene. ‘Wanneer patiënten wél baat hebben bij langdurige behandeling, geeft Celgene korting aan de zorgverzekeraar. Dit doen we met terugwerkende kracht, met behulp van de gegevens uit Vektis, het declaratiesysteem van de verzekeraars.’ De zes betrokken verzekeraars (Zilveren Kruis, Menzis, ONVZ Zorgverzekeraar, Zorg en Zekerheid, a.s.r. en Eno) hebben op hun beurt financieringsafspraken gemaakt met de 32 ziekenhuizen en expertisecentra die MM-patiënten behandelen.
Doelmatig
Om te kunnen werken met deze pay for benefit constructie waren ook afspraken nodig over doelmatige toepassing van het middel. ‘De afspraak is dat behandelaars zich bij het voorschrijven houden aan de richtlijn voor de behandeling van MM-patiënten van de beroepsvereniging van hematologen NVvH’, zegt Berden. ‘Voordat artsen het middel voorschrijven, bespreken zij hun behandelplan in een multidisciplinair overleg met collega’s.’
Alle patiënten die het geneesmiddel krijgen, worden gevolgd via een registratiesysteem van de stichting Hemato-Oncologie voor Volwassenen (HOVON) en IKNL. Op die manier is zichtbaar of de behandeling inderdaad volgens de richtlijn is uitgevoerd. Ook kan IKNL hiermee de uitkomsten van de behandeling in detail analyseren, en wordt duidelijker welk type patiënt goed reageert op het nieuwe middel. Begin 2017 stonden er ongeveer honderd patiënten in het registratiesysteem.
Opvolging
De betrokken partijen bespreken periodiek de resultaten van de samenwerking met elkaar. ‘Alle partijen krijgen inzage in de data, zonder dat deze herleidbaar zijn tot patiënten’, zegt Van den Boom. ‘De grote winst is dat alle partijen open hebben gecommuniceerd en dat heeft het onderlinge vertrouwen sterk vergroot.’
Ook twee andere bedrijven die kostbare geneesmiddelen voor patiënten met hematologische aandoeningen hebben, ontwikkelen soortgelijke initiatieven. ‘Zij willen weten of deze samenwerking ook toegepast kan worden voor hun geneesmiddelen.’
'Dat dit initiatief navolging verdient, is zeker.’
Samenwerking
Van den Boom en Berden hopen dat de succesvolle samenwerking met stichting HOVON en de NVvH ook bijvoorbeeld de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie en diverse reumatologische beroepsverenigingen stimuleert om vergelijkbaar overleg te beginnen over kostbare geneesmiddelen voor zeldzame ziekten. De grootste belemmering voor ruimere toepassing van deze pilot ligt volgens hen bij de benodigde expertise en de hoeveelheid tijd die de deelnemende partijen hierin moeten steken. Van den Boom: ‘Maar dat dit initiatief navolging verdient, is zeker.’
Om de uitgaven te verlagen worden er verschillende financiële arrangementen afgesloten door geneesmiddelenontwikkelaars. Dit kan zowel centraal gebeuren, met de overheid, als decentraal, met veldpartijen. Daarbij zijn er ook vele vormen van prijsmodellen mogelijk. Het voorbeeld dat beschreven wordt, pay for beneft, is één van deze vormen en betreft een decentraal arrangement. Zo zijn er ook vele centrale financiële arrangementen, die onderstaande uitgavenverlagingen kunnen opleveren (cijfers VWS).
